Η μέθοδος της Συστημικής αναπαράστασης θεμελιώθηκε από τον Γερμανό φιλόσοφο και θεραπευτή Bert Hellinger. Προσεγγίζει το άτομο όχι μόνο σαν μία ξεχωριστή μονάδα, αλλά συγχρόνως σαν αναπόσπαστο μέλος του οικογενειακού συστήματος, που συνδέεται άρρηκτα με τα υπόλοιπα μέλη με μια ενεργή δύναμη, που τους διαπερνά όλους και τους υπερβαίνει.

Όπως σε κάθε άλλο σύστημα, έτσι και στο οικογενειακό σύστημα λειτουργούν άγραφοι νόμοι, από τους οποίους οι σημαντικότεροι είναι:

• η ανάγκη για τη διατήρηση της ολότητας του συστήματος (με την αφύσικη ή βίαια απομάκρυνση ενός μέλους δημιουργείται στο σύστημα ένα κενό),
• το δικαίωμα του ανήκειν (το οποίο κάθε μέλος της οικογένειας νιώθει βαθιά μέσα του και μερικές φορές καλείται να το διεκδικήσει),
• η ισοτιμία των μελών,
• η χρονική ιεραρχία (ο σεβασμός και η αναγνώριση προς τα μεγαλύτερα σε ηλικία μέλη ή αυτά που εισήρθαν στο σύστημα νωρίτερα)
• η ανάγκη για ισορροπία στο δούναι και λαβείν.

Συχνά τα προβλήματα των μελών της οικογένειας απορρέουν από την ασυναίσθητη παραβίαση αυτών των αρχέτυπων νόμων τάξης.

Εάν ένα μέλος της οικογένειας χάσει τη θέση του, παραγκωνιστεί, υποτιμηθεί, διωχθεί ή ξεχαστεί, κάποιο άλλο μέλος θα αναλάβει τα συναισθήματα, τη συμπεριφορά ή τη μοίρα του αδικημένου, θυσιάζοντας τη δική του πορεία. Αυτή η ταύτιση ονομάζεται  εμπλοκή  και προκαλεί πόνο και δυστυχία. Βαθιά θλίψη χωρίς φανερά αίτια, επιθετικότητα χωρίς λόγο, ανεξέλεγκτοι παράλογοι φόβοι και πολλά άλλα προβλήματα ή δυσκολίες μπορούν να είναι γνωρίσματα – αποτελέσματα μιας εμπλοκής.

Η Συστημική Αναπαράσταση είναι μια βιωματική μέθοδος αυτογνωσίας που συντελείται μέσα σε ομάδες ανθρώπων, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στο πλαίσιο μιας προσωπικής συνεδρίας. Είναι μια διαδικασία γεμάτη βαθιές συγκινήσεις που καταλήγουν σε εμπειρίες κατανόησης, αποδοχής και ενότητας.

Η δύναμη της εσωτερικής εικόνας στην αυτογνωσία και θεραπεία

Συνειδητά ή υποσυνείδητα διατηρούμε μέσα μας την εικόνα της οικογένειας όπου ανήκουμε. Καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία στις σχέσεις μας και στη ζωή μας γενικότερα. Η αναπαράσταση αυτής της εσωτερικής εικόνας ρίχνει φως στο κρυμμένο δυναμικό της οικογένειας, με στόχο να αποκατασταθεί η ελεύθερη ροή της αγάπης και το κάθε μέλος να βρει μια καλή και σωστή θέση, που του αναλογεί.

Η Οικογενειακή αναπαράσταση δείχνει, ότι ανάμεσα στον ενδιαφερόμενο και τα μέλη της οικογένειάς του υπάρχει ένα δυναμικό ενεργειακό πεδίο, το οποίο κάνει δυνατή τη γνώση μόνο μέσο της συμμετοχής και χωρίς εξωτερική μετάδοση. Είναι εκπληκτικό ότι οι εκπρόσωποι, οι οποίοι δεν έχουν καμία άλλη σχέση με αυτή την οικογένεια και δε γνωρίζουν τίποτα γι’ αυτήν, μπορούν  να συνδεθούν με τη γνώση και τη πραγματικότητα της οικογένειας αυτής.

Για να ενεργοποιηθεί το πεδίο του συστήματος, προϋπόθεση είναι να υπάρχει ξεκάθαρο αίτημα. Το αίτημα εκφράζει την επιθυμία του ενδιαφερόμενου για την επίλυση των προβλημάτων και τη βελτίωση των σχέσεών του. Πρέπει να αναζητά μια καλή λύση για όλα τα μέλη του συστήματος.

Ο ενδιαφερόμενος επιλέγει εκπροσώπους για τα μέλη της οικογένειάς του και τους τοποθετεί στο χώρο, σύμφωνα με την αίσθησή του για τη θέση που έχει ο καθένας μέσα στο σύστημα. Η απόσταση μεταξύ τους, η κατεύθυνση που κοιτάζουν και η στάση τους δίνουν την πρώτη εικόνα των σχέσεών τους. Μόλις ο ενδιαφερόμενος ολοκληρώσει το «στήσιμο» αποσύρεται σε θέση παρατηρητή και οι εκπρόσωποι περιγράφουν τι αίσθηση τους προκαλεί η συγκεκριμένη θέση. Μπορούν να εμφανιστούν έντονα συναισθήματα, όπως π.χ. φόβος ή θυμός, ξαφνικό μούδιασμα ή πόνος, που συνήθως συνοδεύονται από μια επίγνωση της κατάστασης. Με βάση τις πληροφορίες αυτές ο συντονιστής προτείνει διάφορες κινήσεις, όπως π.χ. μια δήλωση, χειρονομία ή αλλαγή θέσης, μέχρι όλοι οι εκπρόσωποι να αισθάνονται καλά. Έτσι προκύπτει η τελική εικόνα της αναπαράστασης, που ονομάζεται εικόνα λύσης. 

Η αναπαράσταση προϋποθέτει μια ενεργή και ολόψυχη συμμετοχή στο δρώμενο. Παράλληλα απαιτείται απ’ όλους τους παρευρισκομένους ο σεβασμός στη διαδικασία και σε ότι εμφανίζεται και προκύπτει, όπως και η απόλυτη εχεμύθεια.

Πού μπορεί να βοηθήσει

• να συμφιλιωθούμε με μια δύσκολη και περίπλοκη οικογενειακή ιστορία, γιατί ξεκαθαρίζει και διευκολύνει τις σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών (ζώντων ή μη), μεταξύ ζευγαριών, μεταξύ αδελφών και άλλων μελών της οικογένειας.
• να ξεπεράσουμε εμπόδια στην ανάπτυξη και την εξέλιξη της προσωπικότητάς μας
• να διερευνήσουμε τη σύνδεση μεταξύ οικογενειακών γεγονότων και μιας ασθένειας ή αρνητικής συμπεριφοράς – κατάστασης
• να επιλύσουμε  επαγγελματικά ζητήματα, όπως και αποφάσεις σε εκκρεμότητα κ.ά.

Δείτε και την ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Συστημικής αναπαράστασης Bert Hellinger στο www.anaparastasi.gr