Το παραμύθι της Μικρής γοργόνας έχει μια ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου. Χάρη σε αυτό συνειδητοποίησα την τεράστια επιρροή που έχουν πάνω μας οι ιστορίες που αγαπήσαμε στα παιδικά μας χρόνια.
Αυτό έγινε πολλά χρόνια πριν, όταν σε μια συνεδρία εξειδικευμένης κινησιολογίας η πελάτισσα μου έθεσε τον προβληματισμό της ότι, ενώ αναπτύσσει θερμές φιλίες με άντρες, εκείνοι δεν την βλέπουν ερωτικά. Ήταν όντως περίεργο, μιας και επρόκειτο για μια γυναίκα όμορφη, έξυπνη, κομψή, με πολύ ενσυναίσθηση και τρυφερότητα. Μέσα από το μυϊκό τεστ προέκυψε η πληροφορία, ότι στην ηλικία 6 ετών ταυτίστηκε με κάποιον ήρωα ενός βιβλίου. Η πελάτισσα τότε θυμήθηκε ότι εκείνη την εποχή λάτρευε να διαβάζει τη Μικρή γοργόνα. Συνειδητοποίησε ότι υποσυνείδητα ακολουθούσε το παράδειγμα της γοργόνας, να θυσιάζεται για το αγαπημένο της πρόσωπο χωρίς να μπορέσει να του εκφράσει τα συναισθήματά της. Ο άντρας την συμπαθούσε ως ένα «καλοσυνάτο πλάσμα», αλλά δεν την έβλεπε ως ισότιμη γυναίκα. Της πρότεινα να δώσει ένα καινούριο τέλος στο παραμύθι και να φανταστεί τη Μικρή γοργόνα ευτυχισμένη δίπλα στον πρίγκιπα, σύντροφό της. Μετά από λίγες μέρες με πήρε τηλέφωνο και με φωνή γεμάτη έκπληξη και χαρά μου είπε ότι ο φίλος της έφερε λουλούδια και την κάλεσε για δείπνο. Σύντομα η φιλία τους απέκτησε καινούρια διάσταση και μεταμορφώθηκε σε σχέση όπου μαζί με αλληλοκατανόηση και στήριξη επίσης υπάρχουν οικειότητα και πάθος. Έχουν περάσει 17 χρόνια και συνεχίζουν να είναι μαζί…
Μετά την αναπαράσταση του παραμυθιού “Η Μικρή γοργόνα”, έλαβα ένα κείμενο από μια γυναίκα που συμμετείχε. Ήθελε να μοιραστεί τα έντονα συναισθήματα που ένιωσε κατά τη διάρκεια της αναπαράστασης, όπου ήταν σχεδόν όλη την ώρα αμίλητη. Καθόλου εύκολο να περιγράψει κανείς μια αναπαράσταση, γιατί μιλάει στις ψυχές μας κυρίως με εικόνες και προκαλεί συγκίνηση και συναισθήματα, που δύσκολα καταλαβαίνουν όσοι δεν συμμετείχαν. Όπως ένα ποίημα, μπορεί να αγγίξει την καρδιά ενός ατόμου που είχε παρόμοιο βίωμα, ενώ από κάποιο άλλο άτομο να χαρακτηριστεί ως ακατανόητο και βαρετό.
Στην αναπαράσταση συμμετείχαν 15 άτομα, τρία απ’ αυτά ήτανε άντρες και παίξανε πολύ σημαντικό ρόλο! Γιατί βρήκαν την ευκαιρία να ξανασυναντήσουν τις Μικρές γοργόνες από το παρελθόν τους. Όλοι τους είχαν μια εμπειρία με γυναίκα, η οποία τους προσέφερε παραπάνω απ’ όσα τότε μπορούσαν να δεχτούν και να εκτιμήσουν. Είχαν την ανάγκη να ζητήσουν συγνώμη, να ευχαριστήσουν τη γυναίκα και να αποχαιρετιστούν με σεβασμό και αγάπη.
Η γυναίκα που εκπροσωπούσε τη Μικρή γοργόνα, σιωπηλά παρατηρούσε τις άλλες γυναίκες που εξέφραζαν διάφορα έντονα συναισθήματα. Τις αντιλαμβανόταν όλες σαν δικά της κομμάτια, δικές της εσωτερικές φωνές. Τις άφησε να εκδηλώσουν όλα όσα έκρυβαν βαθιά μέσα τους, χωρίς να τις διακόπτει ή να τις κρίνει. Μέσα από αυτή τη διαδικασία αναγνώρισης, κατανόησης και αποδοχής συμφιλιώθηκε με τον άντρα απέναντι της και με τον ίδιο της τον εαυτό. Έτσι όλα τα κομμάτια έγιναν Ένα, μια ολοκληρωμένη γυναίκα, που γνωρίζει τον εαυτό της και τις ανάγκες της. Μια γυναίκα που ξέρει πως δεν έκανε μια θυσία, αλλά μια συνειδητή επιλογή.
Τη στιγμή που αγκαλιαστήκανε ο άντρας με τη γυναίκα, όλοι νιώσαμε την πολύτιμη χρυσαφένια απελευθερωτική ενέργεια της αγάπης.
ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΓΙΑ ΓΟΡΓΟΝΕΣ
Η σιωπή είναι Χρυσός
«Οι γυναίκες είναι καλύτερο να μην μιλούν», είπε ο άνδρας.
« Αυτό δε μου αρέσει καθόλου», αποκρίθηκε η γυναίκα. « Με καταπιέζει και με θυμώνει», συνέχισε, «δεν μπορώ να καταλάβω γιατί η γοργόνα του παραμυθιού θυσίασε τη φωνή της, ότι πολυτιμότερο είχε, για να είναι με τον πρίγκιπα; Πώς άντεχε να τον ακούει να καυχιέται, ενώ η ίδια ήξερε πολλά περισσότερα; Τί είχε να κερδίσει μια γοργόνα ακούγοντας έναν στεριανό να διηγείται ιστορίες για τους θησαυρούς του θαλάσσιου βυθού; Πώς άντεχε να μη μοιράζεται μαζί του τις γνώσεις της για τον υδάτινο κόσμο που τόσο καλά γνώριζε;»
«Έγινα θυσία για να μπορέσω να ολοκληρωθώ» είπε η γυναίκα. Ξαναμίλησε όμως μια πτυχή της και είπε, «θυσία! Δεν μπορώ καν να ακούω αυτή τη λέξη!» Όλοι αναρωτήθηκαν πως και γιατί, μα κανένας δεν μπορούσε να εξηγήσει.
Γυναικείες φωνές ξεχύθηκαν στο χώρο. Φωνές απόγνωσης, πόνου, αγανάκτησης, φόβου και θυμού. Ήταν οι δικές της φωνές που έψαχναν να βρουν εξήγηση, αλλά μάταια. Ώσπου ένα αγόρι, που ίσως ήταν άνδρας, της μίλησε. «Εγώ θέλω να σου πω, θέλω να σου μιλήσω. Έλα!» Εκείνη σώπασε και κάθισε να τον ακούσει.
Έτσι ξεκίνησε η ιστορία, εκείνη τη στιγμή που ο χρόνος σταμάτησε κι εκείνος άρχισε να της μιλά. Την κοίταξε στα μάτια και της είπε: «Σου ζητώ συγγνώμη…» και μέσα από τα μάτια του της χάρισε την πιο βαθιά και ταπεινή συγγνώμη του. Η γυναίκα πήρε τα λόγια του και τα έκανε σιωπή. Όσο αυτή σιωπούσε, τόσο αυτός μιλούσε, και όσο η καρδιά του της άνοιγε, τόσο εκείνη τον καταλάβαινε καλύτερα.
«Η σιωπή είναι χρυσός», σκέφτηκε η γυναίκα, ενώ τον είχε ήδη συγχωρέσει. Μα το ταξίδι τώρα ξεκινούσε… Δάκρυα κύλισαν στα μάγουλα της, μα εκείνη συνέχιζε να τον κοιτά χωρίς να τον διακόπτει.
Ο άνδρας μιλούσε και η γυναίκα άκουγε και χαιρόταν που επιτέλους του έδινε τον χώρο να μιλήσει και να εκφράσει τα συναισθήματα του, κι ας την πονούσαν κάποια από αυτά που της έλεγε. «Σε ευχαριστώ», σκέφτηκε εκείνη, με δάκρυα στα μάτια που ήταν αυτά της χαράς και της ελευθερίας. Τότε το κλάμα της έγινε ποτάμι και ξεχείλισε την καρδιά της με ευγνωμοσύνη.
Αυτός συνέχισε να τις μιλά και να της εξηγεί πως ένιωθε. «Χάρη σε εσένα έγινα αυτό που είμαι τώρα κι έχω μετανιώσει που σε πλήγωσα μα δεν ήξερα να κάνω αλλιώς», της είπε κοιτώντας την στα μάτια κι αυτή συνέχισε να κλαίει από ευτυχία. Κανείς όμως δεν μπορούσε να πιστέψει τη χαρά που ένιωθε μέσα της, ούτε ο ίδιος της ο εαυτός. Εκείνη δε μπορούσε να μιλήσει κι εκείνος δυσκολευόταν να καταλάβει αν τα λόγια του είχαν πιάσει τόπο. Είχε κληθεί κι ίδιος μέσα από τις κουβέντες του να πιστέψει στον εαυτό του, μα ούτε εκείνος το γνώριζε ακόμη. Τότε η γυναίκα έγινε αγάπη και μέσα από τη σιωπή της έδωσε κι εκείνη την ευκαιρία στον εαυτό της να αφουγκραστεί τα κομμάτια της που τώρα φώναζαν μανιασμένα και προσπαθούσαν να λύσουν ένα πρόβλημα που είχε ήδη λυθεί, ή μήπως όχι;
Καθισμένη στο κέντρο άκουγε επιτέλους τον εαυτό της. Ο φόβος, ο θυμός, η κριτική αλλά και η συμπόνια, η κατανόηση και η υπομονή ήταν όλα δικά της κομμάτια και για πρώτη φορά μάθαινε να τα ακούει, να τα σέβεται και να τα αγαπά.
«Σκότωσε τον!» είπε τότε μια φωνή,
«Δε μπορείς να θυσιαστείς για χάρη του», είπε μια άλλη.
«Κοίταξε την, είναι θύμα, είναι μια γυναίκα κομμένη στα τρία! Γιατί δε μιλάς;» παραπονέθηκε μια άλλη.
Εκείνη όμως συνέχισε να τον κοιτά ώσπου η απορία του έγινε φόβος και θυμός κι άρχισε να απομακρύνεται.
«Μη φύγεις έχω να σου πω!» του είπε μια φωνή και το ΕΓΩ της μίλησε και είπε: «Εσύ φταις, εσύ έφυγες, με χρησιμοποίησες, σε μισώ!» κι άρχισε να φωνάζει και να ωρύεται. Τότε η πίκρα της έγινε θυμός μεγάλος και φόβος ατελείωτος. Όλοι έσπευσαν να βοηθήσουν, να καταλάβουν τι γινόταν κι εκείνη ήρεμη όπως πριν τους άφησε να εκδηλωθούν χωρίς περιορισμούς. Για πρώτη φορά επέτρεπε στον εαυτό της να εκφραστεί ελεύθερα. Η σιωπή της την προστάτευε και τότε κατάλαβε ότι μόνον εκείνη μπορούσε στ’ αλήθεια να κατανοήσει όλες τις φωνές που άκουγε μέσα της. Εκείνος μόνον να υποθέτει μπορούσε, αλλά χωρίς να είναι σίγουρος τι ήθελαν να πουν. Μάταια τα ερωτήματα προς αυτόν κι ας ακουγόταν δυνατά! Η γυναίκα όμως μπορούσε να τα ακούει και να τα καταλαβαίνει. Ήταν η πρώτη φορά που αποδεχόταν τον εαυτό της και τότε άρχισε πραγματικά να τον αναγνωρίζει, να τον σέβεται και να τον αγαπά. Αυτό που είχε σημασία τώρα ήταν η ελευθερία που ένιωθε μέσα της. Ο κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερος να εκφράζει και να αποδέχεται πρώτα ο ίδιος τον εσωτερικό του κόσμο, σκέφτηκε και τα άφησε να μιλούν κι ας την παρακαλούσαν με τον τρόπο τους όλα τούτα τα κομμάτια να τα βάλει στη θέση τους.
Η γυναίκα ένιωθε αποδοχή για τον εαυτό της και ευγνωμοσύνη για τον άνδρα που είχε απέναντι της. Ήταν μια ευκαιρία που της δόθηκε χάρη στο θάρρος του να της μιλήσει και στη δύναμη που ξαφνικά είχε ανακαλύψει μέσα στη σιωπή της. Έτσι η γυναίκα κέρδισε τα γεμάτα αγάπη λόγια του και την ευτυχία του να γνωρίσει τον εσωτερικό της κόσμο και να τον αγαπήσει.
Όταν όλα τα κομμάτια εκφραστήκαν κι όταν δεν υπήρχε τίποτε άλλο να πει κανείς παρά μόνο ησυχία πλημύρισε το χώρο, τότε εκείνη ξεκίνησε να μιλά: «Σε ευχαριστώ, σε έχω ήδη συγχωρέσει», του είπε. «Κατάλαβα πως όταν μιλάω πολύ δεν ακούω ούτε εσένα, αλλά ούτε και τον ίδιο μου τον εαυτό. Ότι άκουσες είναι αλήθεια, είναι οι σκέψεις μου και τα συναισθήματα που εγώ πρώτη από όλους έχω καταπιέσει. Είναι κομμάτια μου που επιτέλους βρήκαν τη θέση τους μέσα μου κι έτσι εγώ τώρα έχω γαληνέψει. Σε αγαπάω!», του είπε και του εξήγησε πόσο σημαντικό ήταν το εσωτερικό ταξίδι της και πόσο ευγνωμοσύνη ένιωθε για το δώρο που της δόθηκε. Του είπε τότε όλη της την αλήθεια κοιτώντας τον ήρεμα και γεμάτη από αγάπη.
Η ευτυχία που ένιωθε τώρα που επιτέλους ο άντρας την κοιτούσε βαθιά μέσα στα μάτια με σεβασμό και θαυμασμό ήταν χρυσός . Εκείνος συνέχισε να την κοιτά και είπε. «Χαίρομαι γιατί έχω απέναντι μου μια αληθινή γυναίκα» και το βλέμμα του ταξίδεψε ακόμα πιο κοντά της. Εκείνη συνέχισε να τον κοιτά και συμπλήρωσε: «Είμαι μια γυναίκα που έχει απέναντι της έναν αληθινό άντρα.»
Έμειναν να κοιτιούνται και κάπου εκεί στο βάθος του χρόνου οι ψυχές τους ενώθηκαν, τα δυο τους σώματα ακούμπησαν το ένα το άλλο και το χρυσάφι έλιωσε κι αγκάλιασε όλες τις πονεμένες ψυχές ελευθερώνοντας τες από τα δεσμά τους.
Ένας άντρας εκπροσωπεί αρχικά το φυσικό περιβάλλον της Γοργόνας – τη θάλασσα – και στη συνέχεια γίνεται ο πατέρας της. Υποφέρει από αίσθηση απώλειας και έλλειψης, αλλά αργότερα αποδέχεται την επιλογή της κόρης του και της εκφράζει την αναγνώρισή του γι αυτό που έκανε.
Σε αυτήν την αναπαράσταση συναντάμε πολλές πτυχές της Γοργόνας:
Γοργόνα – η πτυχή που από παιδί γίνεται γυναίκα και πάει να ωριμάσει: Αναλαμβάνει την ευθύνη για τις επιλογές της. Συνειδητοποιεί ότι γίνεται κι αλλιώς, όχι μόνο από το δρόμο του πόνου.
Η ρομαντική, αφοσιωμένη στον πρίγκιπα. Τον ήθελε πολύ, πληγώθηκε αλλά δεν μετάνιωσε. «Κάτι κερδίζεις, κάτι χάνεις!»
Η Γοργόνα που μεταμορφώθηκε. «Αναγνωρίζω το θείο σχέδιο. Ήταν μονόδρομος, το ίδιο θα ξανάκανα…!»
Η Γοργόνα που αναγνωρίζει τις πτυχές της. «Δεν πρέπει να αφήσω κανένα κομμάτι μου πίσω!» Είμαι συμφιλιωμένη με όσα έγιναν και αναγνωρίζω τις ευθύνες μου. Χαίρομαι που εκφράστηκε ο πόνος μου, αλλά θα ήθελα να γράφω εγώ τη ζωή μου, όχι ο συγγραφέας…
Ο εκπρόσωπος του συγγραφέα αμφισβητεί τον έρωτα της Γοργόνας. «Ο πρίγκιπας ήταν για τη Γοργόνα μόνο το μέσον για να διεκδικήσει την αθανασία της ψυχής της. Αυτός ήταν ο πραγματικός της στόχος!»
Ένας άντρας εκπροσωπεί τις άλλες επιλογές της Γοργόνας. Θυμώνει με τη Μάγισσα, ότι έβαλε την αφελή Γοργόνα σε «κακό δρόμο» (την παρομοίωσε με έμπορο ναρκωτικών). Επίσης κατηγορεί τον Συγγραφέα για την άποψη του. Και φυσικά ερωτεύτηκε τον πρίγκιπα! Ο έρωτάς της με την βαθύτερη λαχτάρα της ψυχής της έγιναν ένα». «Θα ήθελα να σβήσω όλα από το παρελθόν, που την εμποδίζουν, για να προχωρήσει ελεύθερη!»
Εμφανίζεται μια άλλη πτυχή της Γοργόνας, το συναίσθημά της. Βιώνει πολλές συγκρούσεις. «Δεν με ενδιαφέρει η «άλλη ζωή», θέλω να διεκδικήσω τα βιώματα της σημερινής μου ζωής. Με ενοχλεί το ανεκπλήρωτο!»
Αυτό ενεργοποιεί την έννοια της Δράσης. Είναι οι δυνατότητες της Γοργόνας να βρει εναλλακτικούς τρόπους να εκφραστεί και να λειτουργήσει ισότιμα με τον Πρίγκιπα.
Η εκπρόσωπος της Συζύγου του πρίγκιπα αναφέρει ότι πάντα έχουμε επιλογές, δεν είναι προγεγραμμένα τα πράγματα. «Η Γοργόνα πάντως δεν είχε τις δικές μου ευκαιρίες. Της χρωστάω πολλά, ότι έσωσε τον Πρίγκιπα και έτσι μπόρεσα να τον γνωρίσω και να τον παντρευτώ αργότερα. Δεν ήξερα πόσα τράβηξε η Γοργόνα και νιώθω πολύ συμπόνια και βαθειά ευγνωμοσύνη.»
Ο Πρίγκιπας δηλώνει, ότι η Γοργόνα δεν τον έλκει καθόλου ερωτικά. Είναι τόσο πολύ αφοσιωμένη και παιδική που δεν μπορεί καθόλου να την δει σαν γυναίκα.
Μετά την αφήγηση της ιστορίας εμφανίζονται οι Κόρες του αιθέρα με συναίσθημα χαρμολύπης.
Eπίσης και η Γοργόνα νιώθει λύπη και θυμό. «Γιατί η Γοργόνα υπέφερε τόσο πολύ, αλλά δεν έψαξε τρόπο να εκφράσει στον πρίγκιπα την αγάπη της; Γιατί μονίμως κοίταζε εκείνον και δεν υπολόγιζε τον εαυτό της; Θυμώνω γιατί δεν τίμησε τις ρίζες της. Ακόμα κι αν υπήρχε ένα καλό τέλος για την γοργόνα, ξέχασε όμως, άφησε τελείως πίσω, την οικογένεια της. Νιώθω αυτή την αποκοπή!»
Κόρες του αιθέρα: «Την συμπονούμε αλλά νιώθουμε και μια ματαίωση ότι τα πλάσματα συχνά επιλέγουν να υποφέρουν κι έτσι κάνουν και άλλους να υποφέρουν. Δεν μπορούν να απολαύσουν αυτό που είναι και αυτό που έχουν στη συγκεκριμένη φάση της ζωής τους. Ότι είναι ήδη πολύτιμα και αξιαγάπητα. Επίσης στεναχωριέμαι, ότι η Γοργόνα δεν είχε μια ουσιαστική συμπαράσταση-καθοδήγηση από τη γιαγιά της ή τον πατέρα της. Ίσως η μάγισσα να ήταν το μόνο πρόσωπο που της μίλησε ανοιχτά και τις έδωσε κάποιες οδηγίες».
Η Γοργόνα: «Τώρα καταλαβαίνω την αιτία του θυμού μου. Έψαχνα αγάπη στον «άλλο κόσμο», γιατί δεν την ένιωθα μέσα μου και γύρω μου.»
Συντονίστρια: «Ας μην ξεχνάμε ότι η Γοργόνα έχασε νωρίς τη μάνα της. Ίσως αυτή η λαχτάρα για αγάπη και για τον «άλλον κόσμο» να κρύβει βαθύτερες ανάγκες, πέρα από τον έρωτα για τον πρίγκιπα. Έψαχνε αθανασία… Ίσως ήταν η παιδική της επιθυμία να νικήσει τον θάνατο. Η αίσθηση μου είναι σαν να μην γνώρισε ποτέ την αγκαλιά της μάνας της, σαν να πέθανε όταν γεννούσε τη γοργόνα.»
Η έννοια της Αγάπης: Η Γοργόνα κατάφερε να συνδεθεί με μια μεγαλύτερη Αγάπη, που δεν ήταν κτητική, αλλά επιθυμούσε την ευτυχία του αγαπημένου προσώπου.
«Μου έκανε εντύπωση ο ρόλος της μάγισσας, είναι εκεί και βοηθάει στην μεταμόρφωση της Γοργόνας ξέροντας ότι αυτό θα είναι οριστικό. Βρίσκομαι κι εγώ στη ζωή μου σε μια κατάσταση όπου νιώθω ότι αν κάνω την επιλογή δεν θα μπορέσω ποτέ να γυρίσω πίσω. Ωστόσο η βοήθεια της μάγισσας μπορεί να είναι παρεξηγήσιμη…»
Η Ικανοποιημένη Γοργόνα: «Νιώθω ότι έχω επιτύχει σε αυτό που επιθυμούσα. Νιώθω εμπιστοσύνη σε όλη την διαδικασία».
Μια γυναίκα νιώθει πολύ άσχημα και δεν μπορεί καθόλου να εκφράσει τα συναισθήματά της.
Ένας άντρας την παρηγορεί: «Έχασες την ικανότητα να μιλάς, να εκφράσεις τι νιώθεις. Αυτό ακούγεται τρομακτικό. Όμως μέσα από την κίνηση, τον χορό άφησες την ψυχή σου να μιλήσει, ανακάλυψες ένα καινούριο ταλέντο, το οποίο ίσως θα αγνοούσες αν μπορούσε να μιλήσεις.»
Η Συντονίστρια ζητάει εκπρόσωπο κάποιου συγγενή της Γοργόνας, για να τη στηρίξει. «Αν είχε πάρει την ευχή της οικογένειας να φύγει και να ζήσει με τον τρόπο που εκείνη επιθυμεί, ίσως να μην κουβαλούσε τόσο πολύ βάρος και πόνο στην καινούρια της κατάσταση.»
«Ναι, με βαραίνει αυτό», επιβεβαιώνει η Γοργόνα, «σε κάθε μου βήμα στην καινούρια μου ζωή πληγώνομαι από τον πόνο που προκαλώ στον εαυτό μου και στην οικογένεια μου. Προσπαθούσα να βρω αγάπη και συνάντησα πόνο. Δεν μετανιώνω για το ταξίδι! Μετανιώνω για τον πόνο, ότι δεν κατάφερα να ταξιδέψω με χαρά…
Για να μειωθεί ο πόνος, χρειάζεται να υπάρχει καλύτερη επικοινωνία, να εκφράσει στον πατέρα και στις αδερφές της την αγάπη της γι αυτούς αλλά και την ανάγκη της και βαθιά επιθυμία της ψυχής της να ζήσει αλλού.
Έρχεται η Μητέρα της Γοργόνας: «Νιώθω να είμαι συνδεδεμένη με τις κόρες μου συναισθηματικά, αλλά να μην μπορώ να επικοινωνήσω μ’ αυτές». Διαπιστώνουμε ότι τα συναισθήματα της μάνας μοιάζουν πολύ με τα συναισθήματα της Γοργόνας, η παρουσία της δεν αναγνωρίζεται αρκετά και είναι «άλαλη».
«Αγαπώ τόσο το τραγούδι, αλλά δεν μπορώ να βγάλω φωνή, αυτό είναι φοβερό!» αναφέρει το Μέρος της μητέρας – η φωνή της. «Το σώμα μου έφυγε, αλλά η αγάπη μου έμεινε εδώ.» Η συντονίστρια την πηγαίνει κοντά στη Γοργόνα, για να την ακούσει, να τη νιώσει. Αγκαλιάζονται.
Η Γοργόνα – μικρό ορφανό κοριτσάκι. Μια γυναίκα βαθιά στεναχωρημένη. Λέει με δάκρια στα μάτια της: «Η μάνα δεν μπορεί να δει την πραγματική αγάπη του παιδιού. Το παιδί λαχταρά τόσο πολύ να αναγνωριστεί η αγάπη του, να την αποδείξει… Και αφού η μάνα χάνεται από τη ζωή του, προσπαθεί αυτή την ανάγκη να την καλύψει μέσα από τον πρίγκιπα. Να του δείξει πόσο πολύ τον νοιάζεται και τον αγαπά, ότι είναι πρόθυμη και τη ζωή της να θυσιάσει για εκείνον.» Η συντονίστρια την παρακινεί να πάει να αγκαλιάσει την Αγάπη της Μάνας. Να δείξει την πρόθεση της να δεχτεί αγάπη από κείνη, ακόμα κι αν στην πραγματικότητα μεγάλωσε μόνη της, ορφανή από μητέρα. «Αν το κάνεις θα νιώσεις την πληγή σου να θεραπεύεται. Η Αγάπη της Μάνας είναι το πιο ισχυρό φάρμακο.» Συνεχίζει όμως να νιώθει τρομαγμένη, με αντίσταση να πλησιάσει τη Μάνα. Είναι 5 χρονών περίπου.
Συντονίστρια: «Όταν η Γοργόνα συνειδητοποίησε ότι είναι Κόρη του αιθέρα, (ή άγγελος), είναι σαν να ενηλικιώθηκε, μπορούσε να κατανοήσει και να αγκαλιάσει τον παιδικό της εαυτό με όλα τα συναισθήματα του. Σταμάτησε να έχει την ανάγκη και την απαίτηση της φυσικής παρουσίας της μητέρας. Και τότε μπορεί να «συγχωρέσει» όσα έγιναν, να αποδεχτεί τον θάνατο της μάνας, όπως και το γεγονός ότι η ζωή της συνεχίζεται και ότι υπάρχουν γύρω της άνθρωποι που την αγαπούν και την νοιάζονται.»
«Όπως οι αδερφές σου, που προσέφεραν τα μαλλιά τους για να σε βοηθήσουν!» συμπληρώνει ένας άντρας, εκπρόσωπος του πατέρα. «Ήταν πρόθυμες να θυσιάσουν την ομορφιά τους»
Η ενήλικη Γοργόνα: «Νιώθω περισσότερο θυμό και ακαμψία μέσα μου. Απομονωμένη. Με τον εαυτό μου θυμώνω, αλλά αμέσως μετατρέπεται σε θλίψη.» Ο πατέρας της απαντάει: «Ήταν παγωμένα τα συναισθήματα σου, τώρα γίνονται «ρευστά» σαν το νερό που είναι η πατρίδα σου. Έτσι ίσως και να μπορούσες να μείνεις εδώ, σπίτι σου, χωρίς να προσπαθείς να γίνεις κάτι άλλο…»
«Πάντα στη ζωή μου έπρεπε να είμαι δυνατή για να επιβιώσω! Ευχαριστώ γι αυτήν την ευκαιρία, να βρεθώ μέσα σε ένα παραμύθι, που μου επιτρέπει να νιώσω σαν παιδί. Είναι σαν να μην ήμουν ποτέ παιδί. Μπορώ να δω τον εαυτό μου σαν μια μικρή γοργόνα!» λέει η γυναίκα και αρχίζει να χορεύει. Σιγά σιγά ηρεμεί, το σώμα της ζωντανεύει και ανοίγεται στην χαρά.
Συντονίστρια: «Τώρα βρισκόμαστε στη χώρα μεταξύ του νερού και του αιθέρα, στην παραμυθένια χώρα του πουθενά και του παντού…»
Η ενήλικη Γοργόνα: «Νιώθω ανακούφιση, μου πέρασε ο θυμός. Με εντυπωσιάζει πως τελικά με «έσωσε» η αγάπη της μητέρας κι όχι του συντρόφου που ονειρεύτηκα. Μια αγάπη που πάντα υπήρχε, αλλά δεν μπορούσα να τη νιώσω. Τώρα αισθάνομαι πολύ αδύναμη.
Συντονίστρια: «Είναι φυσικό, πάντα όταν φεύγει ο θυμός που ο ρόλος του είναι να μας κάνει δυνατούς, να μας προετοιμάσει για δράση, νιώθουμε μια ατονία. Το πρώτο που έχει ανάγκη η Γοργόνα είναι να συνειδητοποιήσει το πένθος της με όλα τα συναισθήματα που το συντροφεύουν. Και αφού το βιώσει, θα γεμίσει με μια δύναμη που δεν είναι στηριγμένη στην άρνηση και στην αντίδραση (ο θυμός), αλλά στην αποδοχή της πραγματικότητας.
Η ενήλικη Γοργόνα: «Όταν κουβαλάμε μέσα μας τέτοιο θρήνο, η ζωή μας είναι πόνος ότι και να μας συμβαίνει. Ακόμα και τα ευχάριστα πράγματα τα βιώνουμε με μια αίσθηση έλλειψης».
Συντονίστρια: «Όταν ο πόνος δεν βρίσκει λόγια, μπορεί να γίνει κίνηση, χορός. Όπως το έκανε ο Ζορμπάς..»
Ο πατέρας: «Ο πολύ δυνατός άνθρωπος χρειάζεται να είναι και πολύ ευλύγιστος, για να μην «σπάσει» σε δύσκολες καταστάσεις. Χαίρομαι πολύ που βλέπω την κόρη μου να χορεύει! Εκφράζει δύναμη, ομορφιά και τρυφερότητα.»
Η ενήλικη Γοργόνα: «Μ’ αρέσει που το ακούω. Πάντα ο πατέρας μου έλεγε ότι πρέπει να είμαι δυνατή, αλλά εγώ γινόμουν ολοένα και πιο stiff. Πώς να χαλαρώσω αυτή την ακαμψία;»
«Ο καλύτερος τρόπος είναι η κίνηση στο νερό!» λένε οι συμμετέχοντες γελώντας.
«Ναι», συμφωνεί η συντονίστρια. «Το νερό συμβολίζει τα συναισθήματα, ρίξε μια βουτιά και μην τα φοβάσαι. Για να είσαι δυνατή και ευλύγιστη χρειάζεσαι να γνωρίζεις τις πληροφορίες που σου προσφέρουν τα συναισθήματά σου. Όχι να τις αποφεύγεις ή να τις απωθείς.»
Η ενήλικη Γοργόνα: «Παίρνω λοιπόν το μήνυμα από την Πνευματική μου μητέρα, ότι δεν χρειάζεται να πονάω για να κερδίσω την αγάπη. Και το μήνυμα από τον Πνευματικό μου πατέρα ότι επιτρέπεται τα συναισθήματα να εκφράζονται. Είναι τόσο φυσικό!! Αλλά είναι σαν να το πρωτοακούω. Νιώθω πολύ καλύτερα. Αν και έχω διάφορα ερωτήματα, πως θα τα εφαρμόσω στη ζωή μου.»
Μια γυναίκα αρχίζει να κλαίει με αναφιλητά: «Σας ακούω να μιλάτε για θυμό, θρήνο και θλίψη… Έχω χάσει μια φίλη από τροχαίο ατύχημα, εδώ και μερικά χρόνια, και ήμουν από τότε μουδιασμένη, ανίκανη να το αποδεχτώ! Είναι σαν να γκρεμίστηκε κάτι μέσα μου».
Προχωράμε σε αναπαράσταση αποχαιρετισμού με την φίλη που σκοτώθηκε. Της εκφράζει την αγάπη της, το πόσο σημαντική ήταν για εκείνην. Την ευχαριστεί για την έμπνευση που της προσέφερε. «Με άλλαξες τόσο πολύ! Η ζωή μου ποτέ δεν θα είναι ίδια χωρίς εσένα!». Δυσκολεύεται πάρα πολύ να αποχαιρετήσει την φίλη της. Η ομάδα την βοηθάει σιγομουρμουρίζοντας μοιρολόγια. Όλα τα συναισθήματα που ήταν για χρόνια εγκλωβισμένα αρχίζουν να βγαίνουν στην επιφάνεια. Ζητάει από την φίλη της την ευχή για να συνεχίσει τη ζωή της. Θα αναζητήσει την Έμπνευση μέσα της, αυτή είναι η λύση και η ευθύνη της.
Συντονίστρια: «Ο καθένας έχει να διαβεί τα δικά του μονοπάτια! Άλλα βρίσκονται στο νερό, άλλα στην γη και άλλα στον αιθέρα… Κάποτε τα μονοπάτια μας χωρίζουν… Αν το δούμε όμως από άλλη οπτική, στην πραγματικότητα ζούμε σε όλες αυτές τις διαστάσεις ταυτόχρονα. Δεν έχουμε αποκοπεί από την Ενότητα, κι ας νιώθουμε μόνοι… Γι αυτό και δεν έχει καμία σημασία ότι έχουν περάσει χρόνια από το ατύχημα και δεν ήσουν εκείνη τη στιγμή εκεί. Ότι λες τώρα στην εκπρόσωπο της φίλης σου μέσα από την ψυχή σου, μέσα στην ψυχή σου γίνεται αγάπη και αποδοχή, που δεν περιορίζεται από χρόνο και χώρο.» Στο παραμύθι θα μπορούσε να είναι μια αδερφή της Γοργόνας.
Ένας άντρας την πλησιάζει με πολύ συμπόνια. Ο Πρίγκιπας σαν να κουβαλούσε ασυνείδητα μια ποιότητα του δράστη, ότι δηλαδή ευθύνεται για τα βάσανα της Γοργόνας. Ο ίδιος όμως δεν γνώριζε τίποτα ούτε για την καταγωγή της, ούτε για την ταλαιπωρία της. Δεν είχε καμία πρόθεση να πονέσει την Γοργόνα. Πολλές φορές στις σχέσεις οι γυναίκες πληγώνονται από τους άντρες, ενώ εκείνοι δεν το επιθυμούν και συχνά δεν το αντιλαμβάνονται καν. Έρχονται με καλή διάθεση και στο τέλος βρίσκονται κατηγορούμενοι… «Αναρωτιέμαι ποιο είναι το μερίδιο της ευθύνης μου…»
«Νιώθω θλίψη και ματαίωση, για τους ρόλους των αντρών και των γυναικών έτσι που τους περιγράφει η ιστορία. Δεν καταφέρνουν να βιώσουν την ενότητα. Αν κανείς μπει στην παγίδα να δει τον Πρίγκιπα ή τη Μάγισσα ως φταίχτες, συνεχίζει αυτό το παιχνίδι του πόνου. Είναι τόσο εύκολο να υποφέρεις εξ’ αιτίας ενός άντρα ή ενός θανάτου… μιας ιδέας ότι είσαι διαχωρισμένος, αποκομμένος! Δεν παίζει ρόλο αν είσαι πλάσμα ανθρώπινο, υδάτινο ή αιθέριο, αν είσαι γονιός ή παιδί, άντρας ή γυναίκα… Εγώ δεν θέλω πια να συνεχίσω αυτό το παιχνίδι!»
Η συντονίστρια λέει: «Η αναπαράσταση με έμαθε, ότι Ένα είμαστε στην πραγματικότητα. Όλα τα άλλα είναι ψευδαίσθηση, μια χρήσιμη και μερικές φορές οδυνηρή πλάνη. Και μόνο η ικανότητά μου να νιώσω κάτι που κάποτε ένιωσε ένα άλλο άτομο, να μπω στα παπούτσια του, για μένα είναι η καλύτερη απόδειξη ότι σε κάποιο επίπεδο είμαστε Ένα. Το υποσυνείδητό μας και το συλλογικό ασυνείδητο είναι σαν ένας ωκεανός όπου κολυμπάμε εμείς, σαν ξεχωριστά ψαράκια, που όμως αποτελούν μέρος του ωκεανού και μπορούν να έχουν πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες από το πεδίο του.»
Κάνουμε έναν κύκλο κρατώντας τα χέρια του διπλανού για να νιώσουμε συνδεδεμένοι. Εκπροσωπούμε τους ήρωες του παραμυθιού και ταυτόχρονα είμαστε ο καθένας ο εαυτός του, με την δική του προσωπική ιστορία ζωής, με τους πόνους του, τις απώλειές του, τα όνειρά του και την αγάπη του. Αφήνουμε την κατανόηση, αποδοχή και αγάπη να δημιουργήσουν μια αίσθηση ενότητας. Οραματιζόμαστε ότι δημιουργούμε μια συνειδητή, αυτόνομη, αυτόφωτη, ελεύθερη και χαρούμενη Γοργόνα.
Στον τελικό κύκλο μοιραζόμαστε τις σκέψεις μας:
Μια γυναίκα αναφέρει ότι κι εκείνη έχασε νωρίς τη μητέρα της. Τώρα καταλαβαίνει με πόσες προσδοκίες φόρτωσε τη σχέση της με τον σύζυγό της, με αποτέλεσμα να μην αντέξει και να χωρίσουν. Σκέφτεται να του γράψει ένα γράμμα για να τον ευχαριστήσει για όσα της είχε προσφέρει. Τώρα συνειδητοποιεί ότι του ζητούσε κάτι που εκείνος δεν μπορούσε να της δώσει.
Η Μικρή γοργόνα ήταν κατά βάθος ένα μικρό κοριτσάκι που έψαχνε την μητέρα της. Ταυτίστηκε με αυτήν… Έφυγε μακριά από την οικογένεια της όπως εκείνη. Έχασε την φωνή της και δεν μπορούσε να επικοινωνήσει με όσους αγαπούσε. Βρέθηκε σε άλλον κόσμο, αλλά δεν μπορούσε να ησυχάσει, γιατί ο πόνος των συγγενών της την κρατούσε πίσω… «Θα είμαι όπως εσύ, μανούλα! Έτσι θα μείνω συνδεδεμένη!» αυτός ήταν ο ασυνείδητος μηχανισμός.
4. αναπαράσταση (2016) «Ο έρωτας έχει πάντα αυτοθυσία!»
Τα αρχικά συναισθήματα που προέκυψαν στην ομάδα ήταν:
Θυμός απέναντι στην πριγκίπισσα, δεν είπε αλήθεια στον πρίγκιπα ότι δεν ήταν εκείνη που τον έσωσε.
«Με τον τρόπο της τον έσωσε κι αυτή… Τον βρήκε, τον μάζεψε και τον φρόντισε» απαντά η συντονίστρια. «Το πιο πιθανό να μην γνώριζε καν ότι υπήρχε μια γοργόνα που βοήθησε τον πρίγκιπα να βρεθεί στην στεριά…».
Απαξίωση του πρίγκιπα για τον τρόπο που αντιμετώπιζε τη Μικρή γοργόνα. «Πρίγκιπας για κλάματα ήταν, δεν μπορούσε να καταλάβει την αγάπη της Γοργόνας! Ταλαντεύτηκε ανάμεσα στις δύο γυναίκες και τελικά επέλεξε βάση του πρωτοκόλλου!»
«Ήταν πλαισιωμένος από τέτοιες γυναίκες που τον έπαιρνε να κάνει παιχνίδι!» απαντάει μια άλλη γυναίκα με ένταση. «Ήταν και οι δύο γλάστρες! Η μία έκοβε φλέβες γι αυτόν σα να ήταν το μόνο αρσενικό στον κόσμο και η άλλη, μόλις βγήκε από το μοναστήρι, ερωτεύτηκε τον πρώτο που συνάντησε. Και οι δύο γυναίκες ήταν σαν δυο όψεις του ενός νομίσματος, η μόνη διαφορά τους ήταν ότι η μια βγήκε από τη θάλασσα ενώ η άλλη ζούσε στη στεριά!»
Ακολούθησε συζήτηση, τι δυνατότητες επιλογής είχαν οι γυναίκες αυτές. «Μη έχοντας εμπειρίες όταν είσαι νέος, στηρίζεσαι κυρίως στο συναίσθημα και προχωράς με το μυαλό που κουβαλάς στα 15 σου χρόνια…!» συνέχισε η γυναίκα.
Αίσθηση αδικίας: «Τα έδωσε όλα, έχασε την οικογένειά της, τη φωνή της, πόναγε σε κάθε της βήμα και τι εισέπραξε στο τέλος;; Απλά θυσίασε τον εαυτό της!» – εμφανίζεται Η θυμωμένη Γοργόνα. Και συνεχίζει λέγοντας: «Ο πρίγκιπας ότι θέλει κάνει, έτσι είναι μαθημένος!»
«Και καλά κάνει!» απαντά μια φωνή – εκπρόσωπος του Πρίγκιπα.
«Ο έρωτας έχει πάντα αυτοθυσία!» της απαντάει μια άλλη πτυχή, η ερωτευμένη 15χρονη Γοργόνα. «Έτσι το βιώνουν οι γυναίκες!»
«H Γοργόνα δεν πέρασε όλους αυτούς τους πόνους επειδή ήταν γυναίκα, αλλά επειδή επέλεξε να ζήσει σε περιβάλλον για το οποίο δεν ήταν πλασμένη.» επισημάνει η συντονίστρια. «Επέλεξε συνθήκες τελείως διαφορετικές και άγνωστες. Από πριγκίπισσα έγινε ένα κοριτσάκι χωρίς ταυτότητα και χωρίς μηλιά. Και αυτό της προκάλεσε πόνο. Ο πρίγκιπας όμως δεν έφταιγε γι αυτό. Η Γοργόνα επιθυμούσε να φύγει από την ασφάλεια του πατρικού σπιτιού, από μια ζωή δρομολογημένη, με διάρκεια 300 χρόνια προβλέψιμα, ίδια όπως των αδερφών τις… Κατά βάθος, η λαχτάρα της δεν ήταν ο πρίγκιπας, αλλά η αθανασία της ψυχής της.»
«Ήμουν ερωτευμένη μαζί του!» διαφωνεί η ερωτευμένη 15χρονη Γοργόνα. «Kαι λίγο με νοιάζει η ψυχή μου και η αθανασία της, εγώ θέλω να ζήσω τον έρωτα και την αγάπη, θέλω να τα γνωρίσω! Ακόμα και πλατωνικά είναι για μένα το μέγιστο! Και δε με νοιάζει ακόμα κι αν πεθάνω!»
Εμφανίζεται η μάνα της Γοργόνας, η οποία έχει πεθάνει, και λέει με στεναχώρια: «Νιώθω ένα βάρος. Η Γοργόνα με τόση υπομονή περίμενε να μεγαλώσει για να δει τον κόσμο των ανθρώπων και αφού ανέβηκε, τα έδωσε όλα, δεν κράτησε τίποτα για τον εαυτό της. Όμως η εμπειρία της ήταν ισοπεδωτική! Γιατί δεν βρήκε άλλη γλώσσα να επικοινωνήσει για να δηλώσει το ποια είναι;! Ξεκίνησε με τόσα όνειρα, αλλά δεν διαπραγματεύτηκε ποτέ τίποτα! Με στεναχωρεί πολύ ότι κοιμότανε σαν σκυλάκι έξω από την πόρτα του πρίγκιπα! Λυπάμαι ότι δεν είχε πάρει τα εφόδια. Δεν πας ξυπόλυτος στον πόλεμο…!»
Ενεργοποιείται η Γοργόνα απογοητευμένη με τον εαυτό της που έχασε μαζί με τη μηλιά της και την αυτοεκτίμηση της. «Ήμουν συνηθισμένη ότι με θαύμαζαν στο πατρικό παλάτι, ήμουν πολύ όμορφη και είχα την πιο γλυκιά φωνή. Πίστευα ότι θα μπορέσω να τον κερδίσω με την εμφάνισή μου.»
Ο Πρίγκιπας δηλώνει ότι δεν θα παντρευόταν μια γυναίκα με την οποία δεν μπορούσε καθόλου να επικοινωνήσει. «Δεν είναι μόνο η ομορφιά αυτό που με ενδιαφέρει σε μια γυναίκα!»
Η Μάγισσα: «Απορώ γιατί πάλεψε τόσο πολύ για κάτι που θα το κέρδιζε έτσι κι αλλιώς με την πάροδο του χρόνου. Την αθάνατη ψυχή θα την αποκτούσε και μετά από μια ήρεμη χαρούμενη ζωή εκατοντάδων ετών, δίπλα σε έναν Γοργόνο στον βυθό του ωκεανού. Είχε τόση καλοσύνη που αργά ή γρήγορα θα γινότανε κόρη του Αιθέρα. Ο έρωτας εκτός από τυφλός είναι και μουγκός», λέει σαρκαστικά.
«Δεν το ήξερε αυτό όμως!» συμπληρώνει η συντονίστρια. «Και το μεγαλείο της ψυχής της το ανακάλυψε και η ίδια όταν προτίμησε να πεθάνει παρά να σκοτώσει τον πρίγκιπα… Μία τέτοια δοκιμασία ίσως να μην την πέρναγε αν επέλεγε μια ήρεμη ζωή στο πατρικό της περιβάλλον.»
Ο Πατέρας της Γοργόνας αρχικά αμφισβήτησε την αγάπη της προς τον Πρίγκιπα. Τον ενοχλεί η μιζέρια που επέλεξε να βιώσει η κόρη του, να κοιμάται στο μαξιλάρι καταγής. «Δεν βλέπω τίποτα το μεγαλοπρεπές στη συμπεριφορά της! Και πάλι καλά που είχε έστω αυτό το τέλος με τις επιλογές που έκανε! Είχε εμμονή σε έναν στόχο, χωρίς στρατηγική, χωρίς εμπειρία, χωρίς σωστή κρίση» λέει αυστηρά. «Είχε και σκοτεινές πτυχές, δεν τη λυπάμαι καθόλου. Αδιαφόρησε πλήρως για την οικογένεια της! Τον πρίγκιπα τον είχε μόνο ως μέσο για να πετύχει αυτό που ήθελε, την αθανασία! Προσπάθησε να τον σαγηνεύσει. Αν έπεφτε ο πρίγκιπας στα δίχτυα της και την ερωτευόταν, δεν θα είχε καλό τέλος!»
Η μάνα της Γοργόνας την υπερασπίζεται: «Τον αγάπησε ανιδιοτελώς! Θα μπορούσε να την είχε κυριεύσει η ζήλεια και η κακία, όταν εκείνος παντρεύτηκε, αλλά δεν το επέτρεψε στον εαυτό της! Ούτε τον σκότωσε, ούτε προσπάθησε να παρεμποδίσει τον γάμο. Τον σεβάστηκε!»
Η Γοργόνα απογοητευμένη με τον εαυτό της: «Νιώθω στεναχώρια ότι δεν βλέπετε το πραγματικό μου συναίσθημα! Με τη φωνή μου έχασα τα πάντα, μπλόκαρα. Ναι μεν απέκτησα πόδια, αλλά μου είχανε κοπεί. Περίμενα απλά από τον Πρίγκιπα να με καταλάβει! Αλλά ήτανε βλάκας και δεν κατάλαβε τίποτα!»
Οι πτυχές της Γοργόνας διαπληκτίζονται μεταξύ τους. «Γιατί επέτρεψες να μας συμπεριφέρεται έτσι ο Πρίγκιπας;;!!»
Η μάνα της Γοργόνας: «Όλα ξεκινούν από την αυτοεκτίμηση. Από τη στιγμή που η Γοργόνα θυσίασε, μηδένισε τον εαυτό της, έχασε την υπόστασή της. Δεν έμεινε κάτι για να μπορέσει ο Πρίγκιπας να το αγαπήσει. Δεν του προσέφερε τίποτα που θα του έδινε καινούρια ερεθίσματα να εξελιχτεί κι αυτός. Έγινε απλά η σκιά του, τον ακολουθούσε παντού και ζούσε μόνο με την ελπίδα ότι θα την εκτιμήσει. Κι αυτός την είχε παραπεταμένη! Ήταν ένα Μικρό τίποτα δίπλα σε έναν Πρίγκιπα! Πώς να την αγαπήσει αφού η ίδια δεν αγαπούσε τον εαυτό της; Έκοψε τη γλώσσα της, την ουρά της, σακατεύτηκε! Αυτό δεν είναι αγάπη για τον εαυτό σου, ακόμα κι αν το κάνεις για να πραγματοποιήσεις ένα όνειρό σου!»
«Δεν την είχα παραπεταμένη την Γοργόνα, με συντρόφευε», διαμαρτύρεται ο Πρίγκιπας. «Αλλά ήμουν σε σύγχυση όταν ξύπνησα από την λιποθυμία, και τότε είδα την άλλη κοπέλα και την ερωτεύτηκα. Τη Γοργόνα δεν την είχα ερωτευτεί ποτέ, απλά της προσέφερα τη φιλία μου. Αν ήξερα ότι υποφέρει τόσο εξ’ αιτίας μου, δεν θα την άφηνα ποτέ να πλησιάσει τόσο κοντά μου!»
Η ερωτευμένη 15χρονη Γοργόνα: «Ένιωθα να με αγαπάει και να με σέβεται! Αλλά τώρα καταλαβαίνω ότι είχαμε τελείως διαφορετικούς κόσμους, δεν θα μπορούσαμε να συνεννοηθούμε έτσι κι αλλιώς. Αλλά υπήρχε πολύ εμπιστοσύνη μεταξύ μας και δεν έχω κανένα παράπονο απέναντί του. Δεν μετανιώνω για τίποτα. Το μόνο πράγμα που με λυπεί είναι ότι στεναχωρήθηκε η οικογένειά μου. Όλα τα υπόλοιπα θα τα ξαναέκανα με τον ακριβώς ίδιο τρόπο. Έζησα πλήρως τον έρωτά μου και συνάντησα και τις νεράιδες μετά!»
Η μάνα της Γοργόνας: «Νιώθω τύψεις, ότι δεν ήμουν κοντά της, να τη μάθω να εκτιμήσει και να απολαμβάνει αυτό που είναι. Δεν συμβιβάστηκε ποτέ με τη ζωή στον ωκεανό, ήθελε να φύγει!»
Συντονίστρια: «Εκείνη δεν μετανιώνει για ότι έκανε, εσύ γιατί να κουβαλάς ενοχές; Καλύτερα να της δόσεις την ευχή σου και να δεχτείς τις επιλογές της.»
Ο Πατέρας της Γοργόνας αρχίζει να κατηγορεί την γιαγιά (μάνα του), ότι με τις ιστορίες της ξεμυάλισε τη μικρή κι έτσι προκάλεσε την καταστροφή της.
Η γιαγιά απολογείται: «Απλά της απαντούσα στις ερωτήσεις της. Ήταν τόσο κλειστό παιδί, χαιρόμουν που είχαμε έστω κι αυτή την επικοινωνία! Μου άρεσε ότι μαγευόταν με τα παραμύθια που της έλεγα. Στεναχωριέμαι πολύ γιατί μου λείπει, δεν το περίμενα ποτέ ότι θα μας φύγει. Είναι πολύ σκληρό να πεθάνει ένα εγγονάκι πριν από μένα, τη γιαγιά του! Αλλά δεν νιώθω να φταίω και λυπάμαι που τα βάζεις μαζί μου. Έχεις θυμό με όλες τις γυναίκες από τότε που πέθανε η μητέρα της Γοργόνας! Ωστόσο, νιώθω ότι κάπου υπάρχει, συνεχίζει τη ζωή της σε άλλο επίπεδο και ακόμα κι ας μην συναντηθούμε ποτέ, της εύχομαι καλό δρόμο! Νιώθω περήφανη γι αυτήν. Όπως και για τη μάνα της… Μπορεί κι αυτή να έκανε κάτι παρόμοιο… Σαν όλες μας να λαχταρούσαμε την αθάνατη ψυχή… Καταλαβαίνω όμως τον θυμό σου, όποτε στεναχωριέσαι, ψάχνεις τον φταίχτη για να τον κατηγορήσεις. Είσαι γιος μου, σε αγαπάω και θα το δεχτώ!»
Οι πτυχές τις γοργόνας τσακώνονται μεταξύ τους, άλλες υποστηρίζουν ότι καλώς έκαναν ότι έκαναν, άλλες μετανιώνουν για τις επιλογές, νιώθουν ότι έκαναν θυσία άδικα.
«Όταν αγαπάς, εκφράζεις την ψυχή σου, δεν κάνεις θυσία!»
«Με αγάπησε ο πρίγκιπας, ένιωσα την εμπιστοσύνη μεταξύ μας κι έτσι δεν περίμενα ποτέ να μου ζητήσει να κρατήσω τα πέπλα της νύφης. Εκεί δε με σεβάστηκε!»
«Ήταν φόρος τιμής!» αμύνεται ο Πρίγκιπας. «Ερωτικά δεν έγινε τίποτα μεταξύ μας. Ήσουν η καλύτερη μου φίλη, γι’ αυτό σου το ζήτησα!»
Εξάλλου δεν θα του επέτρεπε και η κοινωνική του θέση να παντρευτεί μια βουβή κοπέλα χωρίς παρελθόν.
Η Γοργόνα απογοητευμένη με τον εαυτό της νιώθει κατάθλιψη μετά από αυτά τα λόγια.
Συντονίστρια: «Στη σχέση τους υπάρχει μεγάλη ανισορροπία στο δούνε-λαβείν, την οποία όμως ο πρίγκιπας δεν γνωρίζει, γι’ αυτό και δεν μπορεί να αναγνωρίσει την προσφορά της. Του έσωσε τη ζωή, για χάρη του πονούσε σε κάθε βήμα της και χόρευε για να τον ευχαριστήσει. Στον τόπο της ήταν κι αυτή πριγκίπισσα, ισότιμή του. Ο ίδιος όμως όλα αυτά δεν τα ήξερε.»
Ο Πρίγκιπας: «Την ευγνωμονώ ότι μου έσωσε τη ζωή! Αλλά όλα τα υπόλοιπα ούτε τα ζήτησα, ούτε τα ήθελα! Κι εγώ της έδωσα κάτι πολύτιμο, την φιλία μου! Τώρα όμως αρχίζω να την απεχθάνομαι μετά από τόσες κατηγορίες εναντίον μου, ότι θυσιάστηκε για μένα και ότι εγώ δεν το εκτίμησα!»
«Είσαι υποκριτής!» θυμώνει η Γοργόνα. «Δεν σε πιστεύω όταν λες ότι δεν με είχες ερωτευτεί!»
«Γιατί δεν μπορείς να το δεχτείς;» απαντάει εκνευρισμένος ο Πρίγκιπας. «Εσύ πιστεύεις ότι είσαι ερωτευμένη μαζί μου…! Τι σημαίνει για σένα ο έρωτας;; Εγώ τον κατάλαβα όταν άνοιξα τα μάτια πεσμένος στην αμμουδιά και είδα μπροστά μου την πριγκίπισσα!»
«Νομίζω ότι απλά δεν μπορείς να δεχτείς το μεγαλείο αυτού που έκανα και αυτού που είμαι» λέει η Γοργόνα «και επιλέγεις την πιο εύκολη λύση! Χρησιμοποιείς την δικαιολογία ότι δεν κάναμε έρωτα για να μου το παίξεις φίλος…! Είμαι σίγουρη ότι θα προχωρούσε η σχέση μας αν δεν εμφανιζόταν η άλλη!»
Η ερωτευμένη 15χρονη Γοργόνα: «Εγώ πάντως δεν το μετανιώνω! Το έζησα με όλο το πλατωνικό πάθος! Δεν περίμενα να μου δώσει κάτι ο πρίγκιπας. Ήμουν εγώ με τα συναισθήματά μου, ευτυχισμένη! Ένιωθα από παιδί να γίνομαι γυναίκα μέσα από την ικανότητά μου να ερωτευτώ.»
«Εσύ φταις!» της ρίχνεται η αδικημένη Γοργόνα «ότι έδωσα τα πάντα και δεν πήρα τίποτα! Ο πρίγκιπας τελικά δεν μου φταίει σε τίποτα…»
Η Γοργόνα απογοητευμένη με τον εαυτό της: «Με βλέπω ανάπηρη, χωρίς αυτοεκτίμηση! Πρέπει να μαζέψω όλα τα κομμάτια μου. Να συγχωρήσω τον εαυτό μου, να σταματήσει ο πόλεμος μέσα μου. Νιώθω και την οικογένειά μου να μην με στήριξε αρκετά. Προσθέσανε στα διλήμματά μου, δίνοντας μου το μαχαίρι να σκοτώσω αυτόν που αγαπώ… Μου δημιούργησαν ενοχές οι αδερφές μου θυσιάζοντας τα μαλλιά τους, δεν με ρώτησαν καν αν μπορώ και θέλω να επιστρέψω.»
Η μάνα της Γοργόνας την παρηγορεί. «Δες τα καλά που έκανες! Ότι δεν τον σκότωσες και ήσουν αληθινή. Πόσο θάρρος και αντοχή είχες! Πέτυχες τον στόχο σου να αποκτήσεις αθάνατη ψυχή, την πρόσβαση έστω. Χωρίς να είσαι εξαρτημένη από τον σύντροφο για να την κερδίσεις!»
Ο θυμός του Πατέρα μαλακώνει όταν βλέπει τη Γοργόνα στην αγκαλιά της μάνας της.
Η γιαγιά ζητά στον γιο της να σταματήσει να την κατηγορεί και να αναλάβει κι εκείνος την ευθύνη του, ότι δεν είχε δημιουργήσει μια σχέση οικειότητας και κατανόησης με την κόρη του. «Να τα βάλεις με τη Μάγισσα, όχι με μένα!»
Η Μάγισσα δηλώνει ότι δεν είχε καμία κακή πρόθεση απέναντι στη Γοργόνα, απλά πήγε να την βοηθήσει. Το κάθε τι έχει το τίμημά του, έπρεπε λοιπόν να πληρώσει. Έλπιζε και η ίδια ότι η Γοργόνα τελικά θα τα καταφέρει.
Η γιαγιά παραδέχεται ότι κι εκείνη είχε μια λαχτάρα να μάθει τι είναι πάνω από την επιφάνεια του νερού, τι είναι πέρα από τα βουνά, τι βρίσκεται πιο ψηλά από τα αστέρια… «Ίσως και η Μάγισσα να είναι αδερφή μου… που όμως την είχαμε απομονωμένη, γιατί ήταν συμφεροντολόγα.»
«Εγώ δε θέλω να σας ξέρω!» απαντά η Μάγισσα. «Στη μοναξιά της απομόνωσης εξελίχθηκε ο κακός μου εαυτός. Με πλησιάσανε κι άλλα όντα, κακόβουλα και βρήκα το βασίλειό μου στο σκοτάδι. Έγινα σκατόψυχη!»
Η γιαγιά συνειδητοποιεί ότι ίσως να έχουν αδικήσει τη Μάγισσα. Σαν να είχε διεκδικήσει το βασίλειο με σκληρό τρόπο και εις βάρος της αδερφής της και της ζητά συγνώμη. Η Μάγισσα τη δέχεται, αν και της είναι αδιάφορη πια η βασιλεία του ωκεανού. Βρήκε τη δική της θέση. Εύχεται καλό στην Μικρή γοργόνα και χαίρεται να τη βλέπει με τις Κόρες του αιθέρα. Αρχίζει να εκπέμπει καλοσύνη. Όμως δηλώνει, ότι νιώθει βολεμένη στην κακία «Πρέπει να είσαι ο κακότερος από τους άλλους για να επιβιώσεις! Κάποτε μπορεί να ήμουν καλή, αλλά τώρα που πλησιάζω τα 300 χρόνια ζωής, αυτό είναι πολύ πίσω… Τώρα είμαι επικίνδυνη.»
Η γιαγιά δίνει την ευχή της στη Γοργόνα και στην Μάγισσα. Τις αποχαιρετά με αγάπη. Και ο Πατέρας δηλώνει ότι αποδέχεται τις επιλογές της Γοργόνας. Αναγνωρίζει ότι η μικρή του κόρη έχει καταφέρει κάτι που ελάχιστοι το πέτυχαν. «Χαίρομαι που τη βλέπω μαζί με τη μάνα της. Είχα θυμό στη γυναίκα μου ότι πέθανε και με άφησε μόνο μου με τις κόρες.»
Έρχονται και οι Αδερφές «Λυπόμαστε αν σου προκαλέσαμε ενοχές, δεν θέλαμε να σε εμποδίσουμε. Απλά μας έλλειπες, σε θέλαμε πίσω. Δεν καταλαβαίναμε τι ζητάς. Σε βλέπαμε μικρή και θέλαμε να σε προστατέψουμε από τους κινδύνους. Τώρα όμως δεχόμαστε κι εμείς τις επιλογές σου και σου ευχόμαστε καλό δρόμο»
«Όσο αφορά το μαχαίρι που σου έδωσαν οι αδερφές σου», συμπληρώνει η Μάγισσα, «ήταν το μοναδικό μέσο να γλιτώσεις – ή να γυρίσεις σπίτι ή να προχωρήσεις στις Κόρες του αιθέρα!»
Η Γοργόνα αρχίζει να νιώθει καλύτερα, ικανοποιημένη. Όλες οι πτυχές της ενώνονται και αποχαιρετά με αγάπη τους συγγενείς της φεύγοντας μαζί με τη μάνα.
Το ζευγάρι Πρίγκιπας με τη σύζυγό του την παρακολουθούν με τρυφερότητα και της υποκλίνονται τιμώντας την καλοσύνη της ψυχής της.
Στον κύκλο μοιραζόμαστε τις σκέψεις μας
«Όταν θέλεις να αλλάζεις κόσμους, πληρώνεις τίμημα. Και αυτό δυστυχώς φέρνει πόνο.» λέει η εκπρόσωπος της Μάγισσας.
Η εκπρόσωπος της Μητέρας αναφέρει: «Συγκινήθηκα ότι η κοπέλα έφυγε χωρίς αρκετά εφόδια, αλλά κατανοώ ότι αν περίμενε πρώτα να εφοδιαστεί πλήρως, μάλλον δεν θα έφευγε ποτέ. Επίσης, ότι ποτέ δεν πρέπει να τα παρατάμε, γιατί δεν ξέρουμε τι κρύβεται στην επόμενη στροφή. Κάτι που μοιάζει με τέλος-ήττα μπορεί να είναι μια νέα αρχή.»
Επίλογος Περί “happy end”
Το happy end της ιστορίας για τη Μικρή γοργόνα δεν είναι ο γάμος με τον Πρίγκιπα, αλλά ότι βρέθηκε πιο κοντά στην εκπλήρωση της επιθυμίας της για αθάνατη ψυχή. Τώρα η αιωνιότητά της δεν εξαρτάται από μια εξωτερική δύναμη. Η ίδια η αγάπη της τη μεταμόρφωσε.
Λαχταρούσε να ερωτευτεί και να γνωρίσει νέους κόσμους. Οι πρωτόγνωρες εμπειρίες από μόνες τους δίνουν νόημα στη ζωή της. Τόλμησε να εκτεθεί στο άγνωστο, να βιώσει πράγματα που δεν υπήρχαν στο δικό της τόπο.
Υπήρχε άλλος δρόμος;
Όχι, ακόμα και να τον σκότωνε, δεν θα μπορούσε να ξαναγυρίσει στην οικογένεια της σαν παιδί, τίποτα πια δεν θα όπως πριν. Είχε αλλάξει η ίδια…
Μπορούσαν να ζήσουν ευτυχισμένοι με τον Πρίγκιπα;
Κάπως απίθανο μιας και προερχόταν από δύο τελείως διαφορετικούς κόσμους. Και βασικά λόγω της έλλειψης επικοινωνίας και ισοτιμίας στη σχέση τους. Ο πρίγκιπας δεν είχε γνώση της καταγωγής της και επομένως ούτε σεβασμό για τον κόσμο της, ούτε αναγνώριση για τη θυσία της. Υπήρχε μια μεγάλη ανισορροπία στο δούνε-λαβείν. Η Γοργόνα του προσέφερε ήδη τα μέγιστα, όταν του έσωσε τη ζωή. Η κάθε της επόμενη θυσία μόνο μεγάλωνε το χρέος του απέναντί της. Αυτό το αβάσταχτο χρέος ο Πρίγκιπας δεν θα το άντεχε.